Cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w ostatnich miesiącach miała niewiele wspólnego z realnymi kosztami jej produkcji, była utrzymywana sztucznie na niskim poziomie i traktowana jako interfejs kontaktu z wyborcą. Interwencja ze strony państwa w 2022 r. w tym obszarze była konieczna – ze względu na bezprecedensowe wzrosty cen na rynkach. Jeśli mechanizmy mrożenia cen zostaną wygaszone zgodnie z planem z końcem 2023 r., ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych mogą wzrosnąć w styczniu nawet o 68%. Efekty skokowego wzrostu cen powinny być łagodzone. Proponujemy pakiet rozwiązań: bon energetyczny, wsparcie taryf dystrybucyjnych, dodatkowe pieniądze na poprawę efektywności energetycznej budynków oraz specjalną taryfę na ogrzewanie budynków energią elektryczną.  

Sektor ciepłowniczy w Polsce zderza się ze ścianą. Najnowszy raport URE nt. ciepłownictwa systemowego nie pozostawia złudzeń: rentowność branży znacząco się pogarsza, przedsiębiorstwa od lat notują ujemne wyniki finansowe, a koszty funkcjonowania rosną z roku na rok. Zarówno ciepłownictwo systemowe jak i niesystemowe do tej pory były spychane na boczny tor krajowej polityki energetycznej. To musi się zmienić. Forum Energii przedstawia rekomendacje najpilniejszych działań w ciepłownictwie i ogrzewnictwie dla nowego rządu. Niniejsze opracowanie może być traktowane jako swoisty przewodnik po najważniejszych wyzwaniach w ciepłownictwie i ogrzewnictwie.

W ostatnich latach skutki pandemii, kryzysu energetycznego czy migracji wywołanych rosyjską agresją na Ukrainę najmocniej odczuły samorządy. To one stanowią pierwszą linię wsparcia dla mieszkanek i mieszkańców, stawiając czoła nowym wyzwaniom. Wśród problemów, których skala stale rośnie są te związane z jakością powietrza, globalnym ociepleniem czy sytuacją społeczno-gospodarczą.

W ostatnich dwóch latach gaz ziemny stał się paliwem podwyższonego ryzyka: podlega ogromnym wahaniom cenowym, a po odcięciu dostaw z Rosji rośnie konkurencja o import tego surowca z innych kierunków. Jeszcze niedawno planowano w Polsce znacząco zwiększać zużycie gazu ziemnego w całej gospodarce – o 75% do 2035 r. Miał on być paliwem przejściowym w transformacji.

Widać zmęczenie przeciągającym się konfliktem na linii Bruksela – Polska, który blokuje uruchomienie europejskich środków na realizację Krajowego Planu Odbudowy. Mało kogo interesują zmiany, które w treści tego dokumentu szykuje obecnie rząd. Tymczasem, szczególnie w obszarze transformacji energetycznej, są to zmiany rewolucyjne, na które warto zwrócić uwagę.

Wyzwania, przed którymi stoją miasta i samorządy drastycznie się zmieniły – pandemia COVID-19, rosyjska agresja na Ukrainę, stan wyjątkowy w energetyce, coraz większe wydatki i coraz mniejsze budżety. Działania samorządów są kluczem, aby w dynamicznie zmieniających się okolicznościach reagować w przemyślany i skuteczny sposób. Ale żeby samorządy mogły podejmować działania w trudnym, nieprzewidywalnym czasie powinny mieć do tego stworzone odpowiednie przepisy, programy i wsparcie.

Polska nigdy nie miała krajowej strategii zarówno dla ogrzewania indywidualnego, jak i miejskich systemów ciepłowniczych. W maju b.r. Ministerstwo Klimatu przedstawiło do publicznych konsultacji propozycję dla ciepła systemowego, w dużym stopniu planującą zwiększenie wykorzystania gazu. Konsultacje się odbyły, nie wiadomo co dalej. Tymczasem sytuacja jest bardzo trudna. Wszystkie wysiłki wytwórców ciepła koncentrują się na przetrwaniu najbliższego sezonu grzewczego.

Nadchodząca zima będzie trudna dla wielu polskich gospodarstw domowych z powodu wysokich kosztów ciepła i energii elektrycznej. W najnowszym raporcie Forum Energii opisujemy ponad 30 konkretnych działań, które można wdrożyć łatwo i niewielkim kosztem jeszcze przed nadchodzącą zimą. Pozwoli to obniżyć rachunki oraz poprawić bezpieczeństwo energetyczne kraju. Raport uzupełnia przewodnik po dostępnym wsparciu publicznym dla gospodarstw domowych.

Ciepłownictwo w Polsce znajduje się w krytycznym momencie. Uprawnienia do emisji CO2 kosztują 80-90 eur/tonę, ceny węgla przekroczyły 1000 zł/tonę. Części PECów w oczy zagląda wizja bankructwa. Ciepło to dobro podstawowe i trudno sobie wyobrazić, że władza – samorządowa czy centralna – pozwoli na upadek zakładów ciepłowniczych zimą. Zapewne jakieś finansowe rozwiązanie się znajdzie. Jednak dosypując pieniądze bez pomysłu na naprawę sytuacji, de facto marnujemy środki i dodatkowo napędzamy inflację.

Z rocznym opóźnieniem Krajowy Plan Odbudowy wkracza do Polski. Dotychczasowa dyskusja wokół KPO skupiała się przede wszystkim na pieniądzach. Tymczasem – co widać szczególnie w obszarze transformacji energetycznej – KPO to instrument, który zmobilizował polski rząd do wypracowania kierunków reform: pogłębionej analizy wyzwań, oceny sposobów ich zniwelowania, przeprocedowania zmian prawnych w konkretnych ramach czasowych. Finansowanie inwestycji – choć bardzo ważne – jest wsparciem w przyspieszeniu realizacji reform.