2024_wrapped, czyli najciekawsze trendy w elektroenergetyce z minionego roku oraz z ostatniej dekady - na interaktywnych wykresach! Noworoczne podsumowanie to rozgrzewka przed publikacją naszego pełnego raportu Transformacja energetyczna w Polsce, który ukaże się już wiosną. 

Cyfryzacja gospodarki wymusza rozwój infrastruktury informatycznej, w tym budowę wielkoskalowych serwerowni. Aby mogły działać, zużywają one duże ilości energii elektrycznej, która praktycznie w całości przekształca się w ciepło. W tej chwili ciepło wytwarzane w centrach danych ulatuje wprost do atmosfery. Ten strumień energii można przechwycić i przekształcić w ciepło ogrzewające nasze mieszkania. Integracja sektora ciepłowniczego oraz centrów przetwarzania danych jest korzystna biznesowo dla obu stron. Jak wyskalować ten trend?

Polska gospodarka niecierpliwie czeka, aż rząd wyśle sygnał do modernizacji energetyki. Do konsultacji publicznych właśnie trafił długo oczekiwany projekt Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK). To ważny i dobry krok. Jednak pomimo głośnych wyborczych deklaracji partii koalicyjnych sprzed roku, wielu ważnych decyzji ciągle nie podjęto. Przykładem jest kontynuacja nierealnych, uzgodnionych pomiędzy rządem PiS a śląskimi związkami górniczymi planów wobec węgla kamiennego (zapisanych w tzw. umowie społecznej). Są to deklaracje i zobowiązania prawne z 2021 r. dotyczące utrzymania wydobycia i pośrednio spalania węgla w Polsce aż do 2049 r. Napięcie wokół tego tematu rośnie. Jakie są fakty?

Polski przemysł cieszy się ugruntowaną pozycją w UE. Jako jeden z największych w Europie, stanowi bardzo istotny, choć często początkowy, element łańcucha wartości produkcji na kontynencie. Ta stabilna pozycja może się jednak wkrótce zachwiać, np. ze względu na rosnące ceny energii z paliw kopalnych oraz znaczny ślad węglowy produkcji. Podczas gdy w całej Europie kontekst redukowania emisji z przemysłu jest kluczowy dla debaty o jego konkurencyjności – w Polsce temat ten niemal nie istnieje.

W porównaniu z zasobami sprzed rosyjskiej inwazji, Ukraina ma dziś do dyspozycji zaledwie jedna czwartą dawnej mocy wytwórczej w energetyce. Niewystarczające dostawy energii oznaczają, że najbliższej zimy nasi sąsiedzi przez znaczną część doby mogą być pozbawieni nie tylko prądu, ale i ciepła oraz bieżącej wody. Rosja konsekwentnie niszczy ukraińską energetykę, by sparaliżować gospodarkę i złamać wiarę społeczeństwa w sens obrony przed rosyjską inwazją, co ma zmusić władze w Kijowie do kapitulacji na rosyjskich warunkach. W niniejszym opracowaniu analizujemy obecny stan ukraińskiej energetyki i proponujemy rozwiązania zmniejszające ryzyko katastrofy humanitarnej w Ukrainie.

Zbliżające się wybory do Parlamentu Europejskiego otworzą nowy rozdział w polityce klimatyczno-energetycznej UE. Nowa Komisja Europejska, która rozpocznie swoją 5-letnią kadencję jesienią będzie miała za zadanie monitorować wdrażanie szerokiego zakresu regulacji z pakietu Fit for 55 i nawigować Unię w kierunku 2050 r. – wyznaczając cele na 2040 r. Z pewnością zaproponuje również nową agendę polityczną, ponieważ dynamika dyskusji w UE jest w ciągłej zmianie. Jakie nowe zadania, które postawi sobie Komisja Europejska mogą być najważniejsze z perspektywy Polski i zyskać poparcie i zainteresowanie? 

Sektor ciepłowniczy w Polsce zderza się ze ścianą. Najnowszy raport URE nt. ciepłownictwa systemowego nie pozostawia złudzeń: rentowność branży znacząco się pogarsza, przedsiębiorstwa od lat notują ujemne wyniki finansowe, a koszty funkcjonowania rosną z roku na rok. Zarówno ciepłownictwo systemowe jak i niesystemowe do tej pory były spychane na boczny tor krajowej polityki energetycznej. To musi się zmienić. Forum Energii przedstawia rekomendacje najpilniejszych działań w ciepłownictwie i ogrzewnictwie dla nowego rządu. Niniejsze opracowanie może być traktowane jako swoisty przewodnik po najważniejszych wyzwaniach w ciepłownictwie i ogrzewnictwie.

Państwa Unii Europejskiej są uzależnione od współpracy z Rosją w obszarze energetyki jądrowej. Spowodowało to, że po rosyjskiej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę, koncern Rosatom nie został objęty sankcjami, a wymiana handlowa w tym sektorze rośnie. Sytuacja ta jest niekorzystna dla UE i zwiększa jej podatność na szantaż ze strony Rosji. Ponadto skutkuje wzmocnieniem rosyjskiej armii. UE powinna zwiększyć wysiłki na rzecz dywersyfikacji dostaw i budowy własnych zdolności w sektorze jądrowym.

Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE) będzie musiał stawiać czoła nowym wyzwaniom. Wśród nich są m.in. nieprzerwane dostawy energii do odbiorców z chwilą wycofywania najstarszych i najbardziej emisyjnych jednostek wytwórczych, ale także efektywne wykorzystanie zmiennych źródeł OZE. Kluczem do rozwiązania problemów KSE może być ciepłownictwo systemowe. W szczytowym zapotrzebowaniu KSE, dodatkową energię mogą dostarczać jednostki kogeneracyjne, w okresie nadwyżek energii w systemie – mogą ją absorbować kotły elektryczne produkujące tanie ciepło. Praca jednostek kogeneracyjnych może też poprawiać parametry sieci elektroenergetycznych.

W dwie kwietniowe niedziele: 23.04 i 30.04.2023 PSE poleciły redukcję generacji ze źródeł fotowoltaicznych przyłączonych do sieci przesyłowej, 110 kV i średniego napięcia (instalacje prosumenckie pracowały bez przeszkód). System elektroenergetyczny stracił w ten sposób 29 GWh praktycznie darmowej energii. Te kilkugodzinne wyłączenia OZE mogły nas kosztować nawet 16,5 miliona złotych, wydatkowanych na paliwo i uprawnienia do emisji CO2 w elektrowniach konwencjonalnych.