Forum Energii od 2017 r. przygotowuje roczne podsumowanie danych dotyczących energetyki i klimatu.

Energetyka wchodzi w ostry zakręt. Już wiadomo, co zostawiamy za sobą, ale nie wiemy, co jest przed nami – ocenia dr Joanna Maćkowiak-Pandera, prezes Forum Energii. Trzeba obserwować główne wskaźniki transformacji – emisje CO2, udział węgla, gazu, OZE, ceny i import energii.

Ten rok jest czasem wyjątkowych turbulencji w energetyce. Rekompensaty wprowadziły wiele dodatkowych ryzyk dla sprzedawców i konsumentów energii elektrycznej. Rośnie niepewność co do przyszłości energetyki, cen i strategii. Raport Forum Energii powstał po to, aby wesprzeć debatę nad kierunkiem zmian energetyki w Polsce. Jego celem jest podnoszenie transparentności dyskusji. Poziom bezpieczeństwa energetycznego, udział węgla, gazu, OZE, poziom emisji CO2 i ceny energii to najważniejsze wskaźniki, którymi powinno się mierzyć poziom transformacji energetycznej.

Wzrost importu węgla i emisje CO2 niepokoją. Rozwój OZE został powstrzymany. Jednocześnie szybko zwiększa się użycie gazu – umiarkowany wzrost użycia błękitnego paliwa jest Polsce potrzebny. Rośnie też import energii elektrycznej, ponieważ jej ceny w Polsce są wysokie w porównaniu z krajami regionu – dodaje dr Maćkowiak Pandera. Niestety, zmiany w polskiej energetyce nie wynikają z żadnej długofalowej strategii. Stary model energetyki się wyczerpał – potrzebujemy odważnego lidera, który stworzy nową wizję energetyki w Polsce. 

Niektóre zmiany, które zachodzą w energetyce, są szczególnie ciekawe, na przykład wzrost importu węgla, który jest rekordowo wysoki. Ponad 78% wolumenu pochodzi z Rosji. Inne główne kierunki importu to Kolumbia, USA oraz Kazachstan. Równocześnie eksport węgla energetycznego z Polski jest najniższy od 15 lat. W efekcie saldo importu potroiło się i zagraniczni dostawcy pokrywają już około jedną czwartą krajowego zapotrzebowania. Przez dziesięciolecia nauczyliśmy się myśleć o węglu jako filarze bezpieczeństwa energetycznego i bilansu handlowego naszego kraju. Tymczasem, coraz bardziej uzależniamy się od dostaw z Rosji.

Główne wnioski

• Rośnie udział importu w pokryciu krajowych potrzeb energetycznych. Odnotowano rekordowy import energii elektrycznej (dwuipółkrotny wzrost), węgla oraz gazu.
• Dywersyfikacja miksu postępuje w kierunku większego wykorzystania jednostek gazowych.
• W 2018 r. moc zainstalowana w OZE utrzymała się na stałym poziomie. Brakuje nowych inwestycji.
• W 2017 roku emisje gazów cieplarnianych wzrosły w Polsce o 4 % w odniesieniu do 2016 r.
• Emisje tylko w energetyce i ciepłownictwie w ostatnim roku pozostały bez zmian.
• Saldo importu węgla energetycznego potroiło się i pokrywa około jedną czwartą krajowego zapotrzebowania.
• Rośnie udział gazu w miksie energetycznym, w zeszłym roku wyniósł 7,2% wobec 5,6% w roku 2017.