Transformacja energetyczna w Polsce nabiera tempa, chociaż nadal brakuje jej spójnych i strategicznych dokumentów kierunkowych. Mamy pierwsze wymierne efekty – w 2024 r. udział węgla w produkcji energii elektrycznej spadł do rekordowo niskiego poziomu 56,2%. Rośnie natomiast znaczenie OZE, których udział w produkcji energii elektrycznej w Polsce osiągnął 29,4%, choć ich rozwój wciąż jest hamowany przez bariery legislacyjne i brak koordynacji instytucjonalnej (ministerstwa, regulatorzy operatorzy systemów, samorządy). Polska całkowicie zrezygnowała z importu gazu i węgla z Rosji, ale jednocześnie coraz mocniej uzależnia się od innych dostawców – w 2023 r. poziom importu energii sięgnął 45%. Ósma edycja raportu pt. Transformacja energetyczna Polski. Edycja 2025 Forum Energii pokazuje, że zmiany są realne, ale niespójne, drogie i niewystarczające wobec wyzwań.

W ciągu pierwszych 6 miesięcy tego roku zmarnowaliśmy w Polsce potencjał wytworzenia blisko 800 GWh energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych – to więcej niż przez cały 2024 r. Niedostosowanie poboru energii do pracy elektrowni wiatrowych i słonecznych z miesiąca na miesiąc zwiększa koszty funkcjonowania systemu. Jednocześnie wzrasta zapotrzebowanie na energię zimą, gdy słońca jest mniej, a niektóre dni są bezwietrzne. Na horyzoncie widać konieczność odstawiania drogich w utrzymaniu, zdekapitalizowanych jednostek węglowych. Potrzeby są dwie: uelastycznienie pracy systemu oraz zachęcenie do inwestycji w nowe moce, które w takim systemie będą mogły efektywnie pracować. Analizę powiązań między wystarczalnością mocy a elastycznością systemu, a także rekomendacje dotyczące nowego modelu rynku mocy zawarliśmy w najnowszym raporcie pt. Moc i elastyczność. Jakiego rynku mocy potrzebuje nowoczesny system energetyczny? opracowanym przez Forum Energii we współpracy z Magnus Energy – paneuropejską firmą doradczą w zakresie transformacji energetycznej.

W Polsce zakończyły się wybory prezydenckie, ale strategiczne decyzje dotyczące przyszłości sektora energetycznego – m.in. budowy nowych mocy wytwórczych (w tym rozwoju OZE) czy modernizacji sektora ciepłowniczego – wciąż czekają na rozstrzygnięcie. Nadal czekamy na rewizję Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) i strategię dla ciepłownictwa. W odpowiedzi na potrzebę pogłębionej debaty nad kształtem transformacji energetycznej Forum Energii opublikowało raport pt. Czas inwestycji. Wnioski z modelowania systemu energetycznego Polski do 2040 r.

Region bełchatowski, kojarzony głównie z tradycyjną energetyką węglową, przechodzi fundamentalną transformację. W ciągu najbliższej dekady wyczerpią się lokalne złoża węgla brunatnego, a kolejne bloki w Elektrowni Bełchatów – jednej z największych elektrowni węglowych w Europie – będą stopniowo wycofywane z użycia. Region ma jednak szansę pozostać ważnym obszarem wytwarzania energii elektrycznej w Polsce w oparciu o nowe, niskoemisyjne technologie. Rozpędzenie takich inwestycji jest możliwe już teraz, a pierwszym krokiem powinno być ustanowienie w tym regionie tzw. obszarów przyspieszonego rozwoju OZE. W nowym raporcie na temat Bełchatowa "OZE w Bełchatowie. Nowe perspektywy dla regionu" Forum Energii analizuje uwarunkowania dla rozwoju farm wiatrowych i fotowoltaicznych na terenie siedmiu powiatów województwa łódzkiego. Proponuje także działania, które mogą być podjęte przez władze regionu, aby efektywnie wykorzystać szansę transformacji energetycznej.