W dążeniu do wzmocnienia konkurencyjności przemysłu w Unii Europejskiej kluczową inicjatywą staje się planowany Fundusz Konkurencyjności. Polska, jako uprzemysłowiony kraj o istotnym znaczeniu dla europejskich łańcuchów wartości, powinna aktywnie włączyć się w debatę nad kształtem funduszu, aby odpowiadał naszym potrzebom w zakresie modernizacji, dekarbonizacji i utrzymania strategicznych branż przemysłowych. Jeśli nie weźmiemy udziału w debacie o jego kształtowaniu, tysiące miejsc pracy w polskim przemyśle mogą być zagrożone. Czy Polska wykorzysta moment, by kształtować przyszłość swojego przemysłu w Europie?

Jak zmienia się struktura produkcji energii elektrycznej w Polsce? Z jakimi emisjami się to wiąże? Jak kształtują się ceny surowców? Oto podsumowanie najważniejszych danych o elektroenergetyce. Aktualizowane co miesiąc.  

Unia Europejska stoi przed koniecznością opracowania nowej strategii bezpieczeństwa energetycznego, która uwzględnia transformację energetyczną w kontekście dynamicznych zmian geopolitycznych. Wojna Rosji przeciwko Ukrainie, zmiany polityczne w Stanach Zjednoczonych oraz rosnące napięcia na arenie międzynarodowej to sygnały, że Europa musi na nowo przemyśleć, jak budować odporność swojego systemu energetycznego na kryzysy.  W odpowiedzi na te wyzwania Forum Energii, we współpracy z czołowymi europejskimi ekspertami, opracowało raport prezentujący nową wizję bezpiecznej, odpornej i zrównoważonej przyszłości energetycznej UE. Publikacja raportu zbiega się z okresem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, która wyznaczyła bezpieczeństwo energetyczne jako jeden ze swoich priorytetów.

Proces transformacji energetycznej w Polsce jest często analizowany w sposób fragmentaryczny. Debata publiczna koncentruje się na pojedynczych programach dotacyjnych, ustawach lub usprawnieniach, co wynika z trudności oraz braku politycznego poparcia dla wdrażania systemowych i trwałych zmian w niedostosowanym do dynamicznego zarządzania systemie administracyjnym. Przykładem tego podejścia jest niedawna dyskusja i konsultacje publiczne nad reformą programu Czyste Powietrze. Choć szczegółowe kwestie dotyczące programu są ważne, w pierwszym kroku potrzebna jest dyskusja na temat ogólnej sytuacji energetycznej w kraju i wyznaczenie jasnych celów strategicznych. Dzięki takim całościowym działaniom możliwa będzie efektywna reforma systemu wsparcia dla gospodarstw domowych w Polsce. 

Polski rząd jest pod presją cen energii. Rynek energetyczny w Polsce jest wart ponad 200 mld zł rocznie, ściera się na nim wiele sprzecznych interesów. Zasady tego rynku, m.in. kształtowanie cen niełatwo przełożyć na polityczny język. Kwestie dotyczące cen energii są idealnym podłożem do szerzenia dezinformacji, w rezultacie spada motywacja do transformacji energetycznej, a problemy się piętrzą. W tej analizie pokazujemy, jak polski rząd może podejść do kwestii cen energii, żeby nie blokować potrzebnych zmian, a jednocześnie chronić odbiorców przed nadmiernymi kosztami. Skupiamy się na gospodarstwach domowych.

Region bełchatowski, kojarzony głównie z tradycyjną energetyką węglową, przechodzi fundamentalną transformację. W ciągu najbliższej dekady wyczerpią się lokalne złoża węgla brunatnego, a kolejne bloki w Elektrowni Bełchatów – jednej z największych elektrowni węglowych w Europie – będą stopniowo wycofywane z użycia. Region ma jednak szansę pozostać ważnym obszarem wytwarzania energii elektrycznej w Polsce w oparciu o nowe, niskoemisyjne technologie. Rozpędzenie takich inwestycji jest możliwe już teraz, a pierwszym krokiem powinno być ustanowienie w tym regionie tzw. obszarów przyspieszonego rozwoju OZE. W nowym raporcie na temat Bełchatowa "OZE w Bełchatowie. Nowe perspektywy dla regionu" Forum Energii analizuje uwarunkowania dla rozwoju farm wiatrowych i fotowoltaicznych na terenie siedmiu powiatów województwa łódzkiego. Proponuje także działania, które mogą być podjęte przez władze regionu, aby efektywnie wykorzystać szansę transformacji energetycznej.

W dniach 7-9 lutego Estonia, Łotwa i Litwa zsynchronizują swoje sieci elektroenergetyczne z systemem Europy Kontynentalnej. To kluczowy krok ku niezależności i bezpieczeństwu energetycznemu, zrywający ostatnie więzi z rosyjskim systemem BRELL, który przez lata narażał region na manipulacje naciski polityczne. Od dziesięcioleci państwa bałtyckie były częścią kontrolowanego przez Moskwę systemu IPS/UPS. Kreml zarządzał rezerwami i kontrolą częstotliwości, co dawało mu narzędzie geopolitycznego wpływu. Pełnoskalowa inwazja na Ukrainę w 2022 roku pokazała jak niebezpieczna jest ta zależność, przyspieszając decyzję o synchronizacji. To nie tylko techniczna modernizacja, ale także symboliczne dołączenie do wspólnoty europejskich operatorów systemów przesyłowych i pełne uczestnictwo w europejskim rynku energii.

Transformacja energetyczna w polskich domach nabiera tempa. 1,5 mln prosumentów, ponad pół miliona zainstalowanych pomp ciepła, 200 tys. umów zawartych w samym 2024 roku w programie „Czyste Powietrze”. Jedno z głównych wyzwań polega na tym, by odchodzenie od paliw kopalnych w domach odbywało się z korzyścią dla wszystkich obywateli i obywatelek, również mniej zamożnych i doświadczających różnego rodzaju wykluczenia. Szansą na systemowe zmiany w obszarze wsparcia dla słabszych gospodarstw domowych jest przygotowywany przez UE Społeczny Fundusz Klimatyczny. W tej analizie pokazujemy, jak Polska powinna przygotować się do wydatkowania tych środków w sektorze budynków mieszkalnych. 

Polska energetyka wchodzi w fazę dynamicznej transformacji. Moc zainstalowana w odnawialnych źródłach energii (OZE) przekroczyła 30 GW, a w 2024 r. produkcja energii elektrycznej z OZE osiągnęła rekordowe 30% w miksie energetycznym. W perspektywie kolejnych lat rola źródeł w fotowoltaice oraz wietrze na lądzie i morzu powinna szybko rosnąć. Aby nadążyć za potrzebami systemu oraz odbiorców, model rozwoju sieci w Polsce wymaga pilnych zmian. Nowy raport Forum Energii pt. „Polskie sieci 2040” przedstawia rozwiązania, które wesprą dalszą integrację źródeł odnawialnych i magazynów energii z systemem elektroenergetycznym.

Polska stoi przed wyzwaniem budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej. Do 2040 r. luka inwestycyjna w polskim systemie elektroenergetycznym wyniesie 100-120 GW. Zostanie zapełniona przede wszystkim źródłami odnawialnymi. Ale system potrzebuje także mocy dyspozycyjnych, które pozwolą na jego elastyczne bilansowanie w warunkach coraz większej zmienności generacji i odbioru. Według szacunków PSE będzie ich potrzeba 12-18 GW. Problem jest tym pilniejszy, że 9. aukcja rynku mocy, na której zawierano kontrakty na 2029 r. i lata kolejne, podobnie jak aukcja poprzednia, nie przyniosła nowych, dużych projektów w moce wytwórcze.