2024_wrapped, czyli najciekawsze trendy w elektroenergetyce z minionego roku oraz z ostatniej dekady - na interaktywnych wykresach! Noworoczne podsumowanie to rozgrzewka przed publikacją naszego pełnego raportu Transformacja energetyczna w Polsce, który ukaże się już wiosną. 

Cyfryzacja gospodarki wymusza rozwój infrastruktury informatycznej, w tym budowę wielkoskalowych serwerowni. Aby mogły działać, zużywają one duże ilości energii elektrycznej, która praktycznie w całości przekształca się w ciepło. W tej chwili ciepło wytwarzane w centrach danych ulatuje wprost do atmosfery. Ten strumień energii można przechwycić i przekształcić w ciepło ogrzewające nasze mieszkania. Integracja sektora ciepłowniczego oraz centrów przetwarzania danych jest korzystna biznesowo dla obu stron. Jak wyskalować ten trend?

W ciągu najbliższych dekad krajobraz energetyczny Europy zmieni się znacząco. Osiągnięcie neutralności klimatycznej oznacza zastąpienie paliw kopalnych odnawialnymi źródłami energii w ciągu najbliższych 30 lat. Jednym z ważnych zasobów w tej transformacji będzie biometan, który może zastąpić wykorzystanie gazu ziemnego. Kluczowym partnerem, który może odegrać znaczącą rolę w wykorzystaniu biometanu w UE, jest Ukraina. Mimo wyzwań, takich jak trwająca wojna i bariery regulacyjne, Ukraina dysponuje znaczącym potencjałem produkcyjnym – do 1 mld m³ w 2030 roku i aż 22 mld m³ w 2050 roku.  

Piastów, po Włocławku i Rybniku, jest kolejnym miastem, które dzięki współpracy z Forum Energii stworzyło plan transformacji energetycznej do roku 2040. Długoterminowe strategie oparte na pogłębionej analizie danych i wykorzystujące najnowocześniejsze algorytmy, pozwalają zaplanować niezbędne inwestycje w najbardziej efektywny sposób.  Takie podejście jest kluczowe dla mniejszych miast z ograniczonymi budżetami i zasobami kadrowymi.

Rynek mocy to system wsparcia publicznego, który ma utrzymywać moce sterowalne w polskim systemie elektroenergetycznym. Został wprowadzony w 2018 r., za zgodą Komisji Europejskiej, ponieważ elektrownie węglowe przestały na siebie zarabiać. Mógł zainicjować powstawanie nowych sterowalnych i elastycznych mocy, ale po dotychczasowych ośmiu aukcjach korzystają z niego głównie stare jednostki węglowe. Teraz trzeba mechanizm mocowy zaprojektować na nowo, tak aby dał impuls do nowych, elastycznych inwestycji zastępujących węgiel. Podpowiadamy, jak zorganizować nowy rynek mocy w Polsce. 

Polska gospodarka niecierpliwie czeka, aż rząd wyśle sygnał do modernizacji energetyki. Do konsultacji publicznych właśnie trafił długo oczekiwany projekt Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK). To ważny i dobry krok. Jednak pomimo głośnych wyborczych deklaracji partii koalicyjnych sprzed roku, wielu ważnych decyzji ciągle nie podjęto. Przykładem jest kontynuacja nierealnych, uzgodnionych pomiędzy rządem PiS a śląskimi związkami górniczymi planów wobec węgla kamiennego (zapisanych w tzw. umowie społecznej). Są to deklaracje i zobowiązania prawne z 2021 r. dotyczące utrzymania wydobycia i pośrednio spalania węgla w Polsce aż do 2049 r. Napięcie wokół tego tematu rośnie. Jakie są fakty?

Na drodze do efektywnej transformacji energetycznej, przemyślany plan działań pozwala na optymalne wykorzystanie dostępnych środków, dobre zarządzanie inwestycjami i zmniejszenie marnotrawstwa - zarówno pieniędzy, jak i energii. Niezbędne jest skoordynowanie modernizacji budynków, inwestycji w odnawialne źródła energii oraz pozyskiwanie funduszy publicznych i prywatnych. Dobrze zaplanowana transformacja prowadzi do niższych rachunków za energię, zwiększenia efektywności energetycznej i zmniejszenia kosztów operacyjnych w dłuższej perspektywie. Oto plan transformacji energetycznej Miasta Rybnik, wypracowany z miastem przez Forum Energii.

Polski przemysł cieszy się ugruntowaną pozycją w UE. Jako jeden z największych w Europie, stanowi bardzo istotny, choć często początkowy, element łańcucha wartości produkcji na kontynencie. Ta stabilna pozycja może się jednak wkrótce zachwiać, np. ze względu na rosnące ceny energii z paliw kopalnych oraz znaczny ślad węglowy produkcji. Podczas gdy w całej Europie kontekst redukowania emisji z przemysłu jest kluczowy dla debaty o jego konkurencyjności – w Polsce temat ten niemal nie istnieje.

Unijna debata o modernizacji przemysłu wkracza w kluczową fazę. Opublikowany w połowie września raport Mario Draghiego przygotowany na zlecenie Komisji Europejskiej nie pozostawia złudzeń: Europa pozostaje w tyle za USA czy Chinami pod względem konkurencyjności gospodarczej, dlatego pilnie potrzebuje nowoczesnej strategii dla dalszego rozwoju, w tym nowego pomysłu na funkcjonowanie przemysłu. Kraje wspólnoty, które nie wsiądą do tego pociągu, przestaną się liczyć na globalnym rynku. Jeśli Polska nie chce znaleźć się w tym gronie – musi pilnie przygotować strategię modernizacji i dekarbonizacji rodzimego przemysłu.  

Polskie regiony węglowe są największym beneficjentem unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. To nowy element wspólnotowej polityki, który w latach 2021-2027 ma wspierać realizację unijnych celów energetycznych i klimatycznych. Przyszłość Funduszu w kolejnej perspektywie budżetowej UE jest jednak niepewna. Jego utrzymanie powinno być jednym z priorytetów dla polskiego rządu, a zbliżająca się prezydencja Polski w UE to dobry moment, by rozmawiać o tym z europejskimi partnerami. Tymczasem, choć za energetykę w Polsce odpowiada wiele resortów, za sprawiedliwą transformację – w zasadzie nikt. Co jest do stracenia?